glasraam B | 2. Norbertus van Xanten

Print

kannunik Norbertus

Norbertus van Xanten werd omstreeks 1080 geboren in Duitsland, uit het geslacht van de graven van Gennep. Hij was kanunnik1 in de dom van Xanten (kathedraal van Keulen), wat wil zeggen dat hij verbonden was aan het bestuurscollege van de kathedraal.

Maar Norbertus leefde een eerder losbandig leven en zijn bestuursstoel in de dom van Keulen bleef regelmatig leeg. Nadat in 1115 de bliksem naast Norbertus was ingeslagen, bekeerde hij zich tot een evangelische levenswijze.

1. Seculiere kanunniken waren niet aan een leefregel gebonden en mochten nog privé-bezittingen hebben, in tegenstelling tot reguliere kanunniken. 
Daar waar monniken christelijke gemeenschappen stichten om zich van de wereld af te sluiten, gingen de kanunniken zich juist verenigen om zich te richten op de wereld.

prediker Norbertus

In dat zelfde jaar werd hij door de bisschop van Keulen tot priester gewijd. Hij gaf al zijn bezittingen weg en vertrok predikend doorheen Europa om het geloof te verkondigen. Hij riep de gelovigen op tot een leven van bekering en boete.

In het jaar 1120 trok Norbertus met zijn vriend en trouwe metgezel Hugo de Camrai-Fosses door het gebied nabij Laon (omgeving Reims). Verzwakt door zijn reizen werd Norbertus ernstig ziek. De bisschop van Laon raadde hem aan om zijn missietocht te onderbreken en zich te vestigen in Prémontré.

Norbertus in Antwerpen

Toen Norbertus beter was, kwam hij in 1124 naar Antwerpen om de ketter Tanchelm te bestrijden. (Tanchelm predikte in Zeeland en onze streken, waar hij de aanwezigheid van Christus in de Eucharistie, in het brood en de wijn ontkende.) Norbertus maakte van de reeds bestaande Sint-Michielskerk en van de Sint-Michielsabdij een norbertijns klooster dat zich uitstrekte tot aan de Scheldekaaien.

Norbertijnenorde

In Prémontré legde Norbertus de grondslag voor de Norbertijnenorde (ook Premonstratenzers of witheren (wit habijt) genoemd). Hij besloot de kloosterregel van Augustinus als uitgangspunt te nemen voor zijn nieuwe orde. Norbertijnen zijn reguliere kanunniken, want ze leven naar een orderegel. In de nieuwe orde, had Norbertus ook veel aandacht voor de zwakken in de samenleving.

In 1126 werd hij tot aartsbisschop van Maagdenburg gekozen. In het jaar 1128 droeg hij de verantwoording van de orde over aan Hugo de Camrai-Fosses.

Norbertus stierf in 1134 en zijn lichaam werd bijgezet in de norbertijnenkerk van Maagdenburg. Tijdens de dertigjarige oorlog brachten de norbertijnen zijn overblijfselen over naar hun abdij Strohov te Praag (in 1627).

 

Dit tafereel toont links Paus Honorius II die de orde van Norbertus heeft bevestigd. Norbertus, met de groene schoudermantel, staat naast de paus. De schoudermantel is eigen aan kanunniken.

Norbertus zijn eeuwige metgezel, en opvolger als abt, Hugo de Camrai-Fosses is zittend afgebeeld.

  • De abdij in Prémontré is nu omgevormd tot psychiatrisch centrum.

  • Onder Napoleon werd de norbertijnse Sint-Michielsabdij grotendeels verwoest om er een scheepstimmerwerf en een militaire kazerne van te maken. Daarna, tijdens het beleg van Antwerpen in 1830, werd het gebouw volledig verwoest om er een opslagplaats en wapenarsenaal van te maken. Enkele straatnamen herinneren ons nog aan de abdij: Kloosterstraat, Sint-Michielskaai, Arsenaalstraat, Verbrande entrepot. Aan het Mercator Orteliushuis in de Kloosterstraat is er een herdenkingsplaat. Ook het beeld van Peter De grote verwijst naar de Sint-Michielsabdij, omdat hij er sliep.

nuttige links